I enportan pour nou konpran dyabet-Akoz i enportan pou konpran dyabet? |12 December 2008
Ensilin i en ormonn ki ganny prodwi dan nou pankreas (en organn ki trouve dan nou vant), e i ede fer gloukoz vin lenerzi. Ensilin i osi ed gloukoz pour antre dan nou bann misk e permet zot fonksyonn normalman. Me i annan serten ka kot pankreas pa prodwi ase ensilin e fer ki gloukoz pa kapab rantre dan nou bann misk. Parfwa osi, pour serten rezon, nou bann misk e organn pa kapab abzorb gloukoz. An rezilta, nivo disik dan disan i ogmante. Se sa kondisyon ki nou apel dyabet.
Ki bann fakter ki ogmant risk ganny dyabet?
• Ler ou laz i ogmante
• Si ou tro gro
• Erediter (si ou annan fanmiy ki’n deza ganny dyabet)
Ki bann siny ek sentonm?
• Pas lirin pli souvan me san okenn douler.
• Ou swaf tou lazournen
• Ou santi ou pli lafen
• Ou lapeze i desann ou ogmante
• Ou santi ou feb e pli fatige
• Ou lipye i angourdi oubyen napa sansasyon
• Ou boubou i tarde geri
Ki bann konsekans?
En dimoun ki ganny dyabet i kapab ganny sa bann konplikasyon swivan:
• Bann nerf i ganny andomaze
• I ganny latak laservel ou latak leker
• Lizye i afekte, ziska ou vin aveg
• Ronnyon i andomaze ziska ki i nepli fonksyonnen
• Perdi ou lipye oubyen ou lanmen atraver lenfeksyon
Eski i annan tretman?
Dyabet i en maladi ki kronik, savedir ou ganny li pour lavi e i napa gerizon me i kapab ganny kontrole. I enportan pour toultan servi byen okenn tretman ki’n preskrir par dokter tel ki pilil ou pikir. Dyabet i kapab ganny kontrole par ou kalite lavi ki ou viv.
Ki bann prevansyon?
• Mentenir en lapeze normal
• Reste aktiv
• Manz en ladyet balanse ki enkli bokou fri, legim ek gro manze.
• Evit manz manze gra
• Pa konsonm bokou disik
I touzour enportan pour fer en tes dyabet regilyerman
Konsey pour bann dimoun ki pe viv avek dyabet
Pli ou kontrol byen ou nivo disik dan disan, ou risk pour devlop konplikasyon i mwens.
Fer sir ki ou:
• Mentenir en lapeze normal
• Reste aktiv
• Manz en ladyet balanse
• Kontrol byen ou tansyon
• Pa fimen e evit lalkol annekse
• Swiv byen ou tretman parey dokter in preskrir.
I bon osi ki ou
Ekzamin ou lipye toulezour
Fer tyek ou nivo disik dan disan e tansyon omwen tou le 3 mwan
Fer teste ou lizye omwen en fwa par an.
Pour plis konsey, kontakte ou ners ou dokter dan ou sant lasante.