Follow us on:

Facebook Twitter LinkedIn YouTube

Archive -Seychelles

Let pour Editer: ‘Nou senser dan demars pour anmenn nou pros dan son dernyen demer’ |21 February 2014

Apre ekout Per Roger fer son komanter lo size « Lanterman » Dimans le 16 Fevriye pandan lanmes vizavi lartik dan L’Echo des îles date 15/02/2014, e apre lir L’Echo des îles mon menm, mon ti a kontan fer sa enn de analiz.
 
Menm si mon dakor ki serten lanterman in konmela vin en ekstravagans e parler plen avek lipokrizi, par kont mon reste asire ki i annan en mazorite dimoun ki senser e onnet dan son demars pour anmenn son pros dan son dernyen demer dan la senplisite.

Senplisite pa vedir ki sa fanmir pa sipoze swazir kouler ki sa pros defen ti kontan, ouswa kouler ki sa fanmir i santi pa pou met zot dan plis lapenn ou dey, me plito en kouler vivan ki pou anmenn serten rekonfor ek lazwa.

La, mon a sit en legzanp parmi serten : Semenn pase mon ti asiste en lanterman dan parwas Ste Thérèse, Plaisance. Kire sa parwas, Per Pierre, ti felisit sa fanmir pour kouler ki zot ti swazir, e sa sete zonn ek blan ! I ti fer resorti ki zot pa’n swazir en kouler mor, vedir mov me plito kouler ki vivan, an siny « lavi » e kongregasyon ti aplodi !

A sa pwen, mon ti a kontan fer lotorite Dyosez Katolik remarke ki anmezir ki letan i ale, koutim e routin i sanze, teknolozi i avanse, lavi i evolye, dimoun an zeneral i servi lenz nwanr, blan, mov e gri (ki nou konsider lenz lanterman) preski tou lezour.. zot nepli ganny anmase selman pour lanterman ! A mon avi alor si dimoun i ozordi deside pour met en lot kouler lenz pour al lanterman ouswa dekor legliz (byensir avek konsiltasyon kire) avek kouler vivan, sa i osi apel sanzman, mon krwar i normal e dimoun i sipoze santi li lib. Sa pa vedir ki sa lanterman « pe perdi son valer ouswa son dignite ki pou kondir sa defen dan vre lafwa ek lesperans » ! Apretou i osi annan dimoun ki vin asiste lanterman dan son liniform pour ler ki lanterman i fer, alor konbyen liniform ki mov, nwanr, gri ouswa blan i annan dan pei ? Tou an dizan sa, pa vedir mon pe dir Pret sanz son lenz litirzik personnel pour lanterman si li i krwar se sa ki i devret mete ! Apre tou i paret personn pa ganny drwa kestyonnen !

Lontan pret ti mars dan bann gran rob, konmela pret ou pre pour pa rekonnet zot.. ! Mon napa okenn problem avek sa, be le fe i reste, ki sa osi i sanzman… akoz nou pa kestyonnen ?

I zis parey ki depi enn de lannen nou vwar laket pe ganny pase dan lanterman, sa osi i sanzman, parske depi mon laz konnesans zanmen mon’n trouv sa ziska resaman. Menm si bokou pa an faver sa, nou napa lot swa (swa nou pa mete) me an prensip sa laket in vin obligatwar dan tou lanterman Katolik. Dan plizyer lanterman enkli dan mon parwas Cascade, mon tann dir ki sa laket i pour 3 ou petet menm 6 lentansyon lanmes pour 3 wikenn konsekitiv pour « sa defen » (osi site dan L’Echo des îles, lartik 6), e resaman dan en lanterman Katedral ki mon ti asiste, mon ti tann dir laket se pour « depans parlour, elektrisite, etc.. » E dapre L’Echo des îles, (lartik 7) laket i al pour parwas !

Sa ki mon kapab konstate en laket dan en lanterman i anmas en « minimonm 500 roupi » e en « maksimonm 8000 roupi »  si pa plis ! 3 lentansyon lanmes pour en defen pour 3 wikenn i total 75 roupi e 6 lentansyon lanmes pour 3 wikenn (Sanmdi/Dimans) i total 150 roupi. Bokou mwens ki laket  ki’n ranmase ! Deplis lo sa size lentansyon lanmes pour sa 3 wikenn konsekitiv, se pa zis pour sa defen ki ganny fer, me pour tou lezot mor e osi vivan ki anvi fer lentansyon lanmes sa zour e zot osi pey zot 25 roupi !  Sa osi i apel sanzman, akoz lontan lanmes ti 10 roupi e sak lentansyon ti annan son zour !
 
Lo size elektrisite dan parlour e parlour limenm pour ekspoze. Sa ki mon konnen, lefe ki mwan osi mon’n annan pros ki’n ale, dan sa package ki en dimoun i peye pour en lanterman, dan mazorite ka, i konpri : en serkey (selon mwayen sa dimoun), parlour pour ekpoze ki enkli son elektrisite vedir klimatizer pour sa 2 erdtan edmi apepre (e sa mon sipoze i lozikman ganny peye dan rent lokasyon sa dimoun ki pe lwe parlour), osi byen ki sa hearse (ki nou ti apel korbiar) pour transfer sa lekor depi nenport parwas ziska simityer kot sa lekor pe ale.

Lo size elektrisite dan legliz, pandan sa apepre 30, 45, 50, 60 minit (ouswa 75 minit, si dapre zot i annan tro bokou temwanyaz, si sa  i fer pli long !) eski sa laket pa i plis ki sifi pour kouver sa letan ? Dan mazoritie ka eski sa laket pa i osi sifi pour kouver en pti larzan pour donn sa dimoun ki zwe lorg ? Eski sa laket pa osi sifi pour pey karbiran pret ki deplase pour vin dan en lot parwas pour fer lanterman ? (lartik 7iii, i dir 200 roupi ekstra pour karbiran !)

E pour al pli lwen, an realite legliz pa fer okenn depans pour en lanterman, parey zot pe donn lenpresyon. Okenn kouler ki legliz i ganny dekore avek se sa fanmir ki pran ansarz, okenn lezot dekorasyon tel ki fler, sa fanmir ki pran ansarz. Apard lezot keksoz ki mon’n mansyonnen pli o, livre ki ganny servi e bis pour anmenn dimoun se sa fanmir ki pran ansarz. Oli depans legliz ?

Per Roger i menm pas komanter lo en fineray ki sa fanmir pe met a dispozisyon 4 bis ! Be 4 bis ou menm 6, se sa fanmir ki pe peye pa legliz !! Avek tou respe, la mon krwar an zeneral legliz ki pe ensilte santiman dimoun dan son demars pour kondir son pros dan « vre lafwa ek lesperans lavi eternel » !

Dapre mon lobzervasyon, en pret ki deplase pour al asiste ouswa kon-selebre en lanterman dan en lot parwas, i senpleman ale volonterman pour rezon ki petet i ti dan sa parwas avan, ki vedir i konn sa defen ouswa sa fanmir senpleman par lanmitye. Laplipar ditan sa bann pret in vir vire kot sa fanmir. Bokou fwa, monn vwar 3, 4 pret pe asiste ouswa kon-selebre en lanterman..tou an siny respe ek lanmitye, mon’n temwanny sa Cascade dan mon parwas e ayer ! Eski la nou pe ganny dir pey sa bann pret pour zot karbiran? Dan ka kot pret i ganny demande par dyosez pour ranplas en lot pret ki absan dan en lot parwas pour en lanterman, eski nou bezwen pey zot karbiran ? Oli zot sans konprenezon mityel, zot konpromi e zot lanmour pour lezot parey zot an retour demann kongregasyon pour fer, tou le wikenn atraver parol Bondye ? Lartik 7ii L’Echo des îles zot menm, zot klerman endike ki sa i menm enkli dan zot saler..alor ? La tou resaman mon’n aprann ki parwas Baie Lazare en zour avan lanterman, fanmir sa defen i bezwen anmenn en lofrann !!

Finisyon lannen 2013, mon ti trouv mwan dan legliz Anglikan, St Luke Bel Ombre pe asiste lanterman en koleg NYS, (ti premye fwa mon asiste en lanterman Anglikan), me mon ti tre touse par sa leksperyans ! Sa lekor ti ganny ekspoze dan legliz menm, e i paret ki ti annan animasyon kantik depi o debi, parske mon ti vin zwenn koumsa. A okenn moman dan sa selebrasyon, mon’n vwar en laket pase e de plis alafen mon ti obzerv sa pret kondir sa defen dan simityer ansanm avek  fanmiy ziska ki lekor ti ariv dan son dernyen demer.

Osi Dimans bomaten dan lanmes, mon’n aprann ki lanterman i apel « sakramantal » ki vedir en nenport dimoun i ganny drwa fer en lanterman (sa ki kongregasyon ti ganny dir), pa neserman « en pret » ! Alor la prosenn fwa ki enn mon pros i mor, mon a riske rod en nenport dimoun pour fer lanterman ouswa mon a fer li mon menm. Koumsa i ava napa nesesite pey larzan ekstra ! Me sa ki Dyosez Katolik pe manke pour note e analize, se ki i annan bokou dimoun dan sa kongregasyon ki asize e ekout zot tou le wikenn, ki’n fer bokou ou donn bokou dan zot parwas ou ayer, ouswa ankor pe fer…me ki zanmen zot in demann « en sou » koman lapey ! Zot in senpleman fer li ou pe kontinyen fer atraver zot lafwa !

An pasan, resaman avan lannen 2013 ti terminen, mon ti aprann ki lanmes Dimans 4er30 apremidi Bon Pasteur pou probableman aret ganny selebre akoz tou pret « i okipe » Dimans apremidi !  Apre zot menm zot demande akoz bokou dimoun pe kit « la relizyon Katolik ».  Eski larepons pa i avek zot menm !

Bann  sirkiler parey lo lanterman dan L’Echo des îles pa nouvo ; enn de lannen pase ti osi annan enn ki ti dir : Tou parwasyen en parwas ki mor, son lanterman i sipoze ganny fer dan son parwas, san eksepsyon ! Sa ti obligatwar !  Me ki nou ti trouve ? Nou ti trouv kot Katedral li, i ti al dan biznes « ekspoz lekor », ti fer son prop landrwa pour ekspoz nenport ki lekor vedir nenport ki parwasyen, (menm si ti ganny mansyonnen ki ti pour parwasyen lavil) sa ti ganny trouve ant Lakir ek Katedral limenm. De la tou lekor ki ti ganny ekspoze la, lanterman ti ganny fer dan Katedral menm san pran kont ki parwas sa defen ti sorti ouswa fer zot retourn dan zot parwas respektiv pour lanterman ! Akoz ? Se pourtan lord ti sorti kot zot menm!

E la resaman avek sa 2 nouvo parlour kot Katedral, ankor tou defen dan nenport parwas i sirman kapab ekspoze (peye dan zot package) e bokou lanterman i ganny selebre laba menm Katedral, san pran kont ki parwas zot sorti ! Akoz serten lord nepli egziste ? Eski akoz serten lord pa pou benefisye Katedral ? Alor i normal ? Serten lezot pti detay pa normal tel parey dekor legliz avek kouler ki en defen ti prefere ouswa ki sa fanmir i prefere, ouswa menm zwe en sanson ki sa defen ti kontan (tou sala nou’n ganny dir dan L’Echo des îles pou nepli egziste. Pour annan en ‘komisyon dyosezenn’ ki pou fer tousala site dan lartik 8i-iv, a-e, mon senserman espere ki zot ganny letan pour fer li !!!).

« Joy and Sorrow intertwined, are the inevitable side effects of moving on”….

A mon avi alor si en fanmir i deside pour dekor legliz (ankor parey mon’n dir pli o, avek konsiltasyon son kire) avek kouler ki son pros defen ti prefere, swazir son prop kantik (byensir an akor avek levennman.. I’ll fly Away, pa en leksepsyon dan sa ka parey!). Kwa ki dyosez i vwar mal avek si tou sa i ganny fer byen e dan son senplisite? Se senpleman « douler ek lazwa ki pe anmaye » pour fer ki sa fanmir i travers sa moman e kontiny larout. Senpleman sa ! Apretou zot pe peye pour sa servis direkteman par sa laket !

Zis an pasan, a sa pwen, mon a demann en kestyon Dyosez. Akoz sak maryaz i ganny dekore dan diferan e nenport ki kouler ki fer plezir sa 2 dimoun san menm enform kire la parwas ? E de plis pret i deplase volonterman pour al beni maryaz dan nenport parwas. Lekel ki pey zot karbiran pour deplasman ? La mon ti a voudre dir plis keksoz, plito mon aret lanmenm, e zis remersye e rann glwar Bondye pour swazir en zonm dan kapasite nouvo Lepap François e osi pour son lasazes pour diriz legliz Katolik. Deza bann ki swiv aktyalite lemonn, nou’n vwar i pe fer son prezans konte dan sa monn konman en vre zonm Bondye pour ed lezot ki pe osi rod Bondye. ! In konmans par met lord dan son prop lakaz, parey Kris ti fer dan son tanp. !

Mon mazinen alor ki nou tou kekfwa a en moman ou en lot, nou pran en lapros ouswa en latitid farizyen, me senpleman nou pa pou zanmen oze aksepte…ganny kritike !
Mersi pour pibliy mon let.

Noëmie Woodcock

NB: Bann lopinyon ki’n ganny eksprimen dan sa let i pour sa loter e pa neseserman pour zournal Seychelles Nation.





» Back to Archive