Follow us on:

Facebook Twitter LinkedIn YouTube

Archive -Seychelles

Ou rol e responsabilite ler ou garanti en loan |30 March 2015

Bokou nou i annan en loan oubyen nou’n deza pran en loan, swa avek en labank, Seychelles Credit Union, Housing Finance Company oubyen avek Labank Devlopman. Sa bann lenstitisyon finansyer i kapab egzize ki pour serten loan ou bezwen donn non enn ouswa plis dimoun pour garanti sa loan. Sa dimoun ki ganranti sa loan i reprezant en mezir sekirite ki sa bann lenstitisyon finansyer i pran pour asire ki sa larzan ki ganny prete konman loan i kapab ganny repeye, pandan lenstans kot sa dimoun ki’n pran sa loan pa fer repeyman.

Si ou aksepte pour garanti en loan, ou pou bezwen siny en dokiman legal ansanm avek sa dimoun ki pe pran sa loan. An konsekans, si sa dimoun ki’n pran sa loan i pa repeye, sa garanter ki pe garanti sa loan i legalman responsab pour fini repey sa lonn.

Swivan bokou konsern ki Labank Santral in resevwar sorti kot manm piblik, i paret ki serten manm piblik pa neseserman okouran bann konsekans ki kapab arive ler ou garanti en loan. Pour sa bann manm piblik ki’n ganny demande pour garanti en loan oubyen ou ki pe konsidere si ou pou garanti en loan, i vreman enportan ki ou okouran bann konsekans sa avanler ou vin en garanter e ki ou konpran ki ou pe angaz dan en komitman pour repey la restan sa loan ki reste si sa dimoun ki’n pran sa loan pa fer li pour en nenport rezon.

Dan laplipar ka, sa dimoun ki pe al pran en loan i pou apros ou pour garanti sa loan akoz ou en manm fanmir, en zanmi ouswa en koleg travay. Dan bokou ka ou desizyon pour aksepte pour vin garanter i baze lo lefe ki ou konn sa dimounn e ou anvi ed sa dimoun ki pe pran sa loan. Me atansyon, fodre gard an tet ki ou bezwen konsider plis ki ou lanmitye avek en dimoun avan ki ou pran sa desizyon pour garanti en loan. Ou bezwen konsider lezot fakter avan ki ou pran sa desizyon. Sa bann konsey swivan pou ed ou idantifye si sa dimoun ki pe pran sa loan i vreman kapab pran sa responsabilite pour repey sa lonn:

•    Metye sa dimoun: eski sa dimoun i annan en louvraz ki stab? Saler ki sa dimoun i gannyen? Eski sa dimoun i ganny peye tou le mwan?

•    Sitiasyon finansyer sa dimoun ki pe pran sa loan: eski sa dimoun i annan lezot det, lezot depans tel ki si i pe lwe en landrwa oubyen i pe pey alimoni?

•    Konsider kondisyon sosyal e lavi fanmir sa dimoun: eski i stab? Si i pa stab, sa i kapab antrenn serten problenm finansyel. Par egzanp, si en problenm i arive e ki sa dimoun i bezwen soudennman aret reste kot son fanmir, sa pou antrenn serten konstrent finansyer pour sa dimoun ki pou fer li difisil pour li repey sa loan.

•    Listwar repeyman sa dimoun: eski sa dimoun i byen konni konman en movez peyer oubyen i en dimoun ki’n pey byen tou son bann det dan lepase.
Anplis, i enportan pour enform ou lekor lo sa loan ki ou pe konsidere pour garanti an prenan kont sa bann fakter swivan:

•    Fer sir ki ou konn valer sa loan ki ou pou garanti pour asire ki dan lenstans ki sa dimoun ki’n pran sa loan pa kapab repeye, ou pou kapab repey sa loan. Eski ou saler le mwan pou permet ou kapab pey tou ou bann bil ek lezot komitman finansyer ki ou annan, e anplis permet ou pour repey sa peyman le mwan pour sa loan?

•    Dan konbyen letan sa dimoun pou fini repey sa loan? Ki valer total sa loan ?

•    Demann sa lenstitisyon finansyer kot sa dimoun pe pran sa loan ki son prosedir dan lenstans ki sa dimoun pa repey son loan. Par egzanp, konman en premye aksyon, eski sa lenstitisyon finansyer i negosye repeyman sa loan afen ki sa dimoun i repey en sonm pli ba tou le mwan oubyen eski ou konman sa garanter pou bezwen pran responsabilite pour repey sa loan zis konman sa dimoun ki’n pran sa loan si i ganny difikilte fer repeyman. Ou osi kapab demann sa lenstitisyon finansyer pour met sa prosedir dan sa dokiman ki ou pou sinyen.

•    I alor vreman enportan ki ou demann bann kestyon kle sa lenstitisyon finansyer e sa dimoun ki pe pran sa loan pour ou konnen ki kantite sa dimoun pou bezwen repeye tou le mwan?

I enportan ki manm piblik i konpran ki si en endividi in garanti en loan, alors dan lenstans ki ou ganny demande par sa lenstitisyon finansyer pour repey sa loan, legalman ou pou bezwen pran responsabilite pour repey sa loan. Si ou’n ganny kontakte pour repey en loan ki ou’n garanti, ou kapab diskit avek sa dimoun ki’n pran sa loan ouswa sa lenstitisyon finansyer ki’n donn sa loan, pour vwar ki mannyer repeyman i kapab ganny aziste. Par egzanp, si sa dimoun ki’n pran loan i malad, eski sa lenstitisyon finansyer i kapab redwir repeyman ki i fer tou le mwan ouswa dakor ki repeyman pa ganny fer pour enpe letan? Ou osi devret enform sa lenstitisyon ki’n donn sa loan si ou krwar ki sa dimoun ki’n pran sa loan i dan en pozisyon pour li kapab repey sa loan. Par egzanp, si ou konman garanter ti pe repey sa loan akoz sa dimoun ti’n aret travay, me answit sa menm dimoun i ganny en lot louvraz, alors i devret kapab repey son loan.

Konman garanter si ou refize repey sa loan, sa pou afekte ou abilite pour ganny en loan avek okenn lenstitisyon finansyer alavenir. Sa i vedir ki kan ou pran responsabilite konman en garanter, si sa dimoun ki ou’n garanti pa fini fer repeyman e ou osi konman garanter ou pa repey sa loan, sa i ganny rikorde kot sa lenstitisyon finansyer e osi lo sistenm lenformasyon ki gard rikord lo loan ki ganny zere par Labank Santral. Anba lalwa (Central Bank (Credit Information System) Regulations, 2012) ki gouvern sa sistenm lenformasyon lo loan, okenn endividi ki apros en lenstitisyon finansyer pour pran en loan, i mandatwar pour sa lenstitisyon konsilte sa sistenm an servan konpiter pour vwar si sa endividi pe aparet lo sa sistenm konman en dimoun ki deza annan en loan ouswa ki pe garanti en loan. Si en loan ki ou’n garanti pa’n ganny repeye, sa lenformasyon pou osi aparet. Sa lenformasyon pou afekte ou abilite pou ganny en loan ouswa ganny en lentere pli ba avek bann lenstitisyon finansyer.

Pour konklir, nou note ki sa pratik pour en endividi garanti en loan i ganny fer partou atraver lemonn. Me i esansyel ki ou konn lenplikasyon ler ou aksepte pour garanti en loan e pour asire ki ou annan lenformasyon apropriye ki pou permet ou fer en meyer desizyon ki pou kapab anpes ou tonm dan en lanbara finansyer.

En kontribisyon Labank Santral Sesel

 

 

 

» Back to Archive