Reaksyon bann manm lo diskour Prezidan Faure devan Lasanble Nasyonal Mardi: |21 October 2016

‘Fodre mo i aprezan vin aksyon’ – Sef Lopozisyon

Bann manm lasanble Nasyonal ti yer konmans donn larepons a diskour ki Prezidan Larepiblik Danny Faure ti fer dan Lasanble Mardi.

Premye pour reponn ti Lider Lopozisyon Onorab Wavel Ramkalawan. I ti konmans son diskour par soulinyen ki dan dernyen eleksyon lezislatif, Seselwa avek son konnesans ek lentelizans in vot pour en sitiasyon koabitasyon kot Linyon Demokratik Seselwa (LDS) i form mazorite dan Lasanble Nasyonal. An konsekans, i ti azoute, sa de parti politik – LDS ek Parti Lepep - pou bezwen koz ek kanmarad e dan sa prosesis, se lepep ki sorti viktorye.

«Fodre mo i aprezan vin aksyon, », Sef Lopozisyon ti demande.

Si i ti dir ki i kontan ki Prezidan Faure in soulev sa bann pwen, i ti osi azoute ki i’n li menm koz lo la plis ki 100 fwa dan son lavi. I ti dir ki sa sitiasyon i fer riye akoz letan i ti dir ki i annan lapovrete ek viktimizasyon politik, zot ti dir ki i ti pe koz manti e ki i voras pouvwar. In dir ki i kontan kanmenm ki Msye Faure in koz lo donn Seselwa tou loportinite, e ki i kontan ki tou sa ki li i ti pe rode pour Seselwa in vin realite.

Dan sa konteks, i ti osi fer rapel ki Lasanble in deza kree en Komite Kont Viktimizasyon. In demann okenn sitwayen ki santi in ganny viktimize pour fer konplent avek sa komite. Atraver viktimizasyon, i ti dir, bokou zenn pa’n kapab akonpli zot rev e vin sa ki zot ti anvi vini e bokou dimoun pa’n kapab devlope dan zot karyer e fer kontribisyon dan sosyete. Bokou osi pa’n kapab ganny en lakaz me plito bann ki’n fer travay politik ki’n gannyen.

I ti azoute ki bann ki lo lalis pe esper lakaz i devret konnen ki zot sitiasyon. Pour repran en parol Prezidan Faure, Onorab Ramkalawan ti dir ki sa bann dimoun pa devret reste en sif ou en limero lo en fayl. I ti demande ki minis pour lakaz i vin eklersi sa dan Lasanble.

Sef Lopozisyon ti osi dir ki i kontan ki gouvernman in aksepte ki i annan ‘security clearance’. I ti azoute ki i osi kontan ki Prezidan Faure in anonse ki sa pou arete e ki en aplikan pour en dyob pou aprezan bezwen zis en rapor lapolis . Me i ti kanmenm propoze ki nou al bokou pli lwen e ki minis responsab pour Ladministrasyon i osi vin devan Lasanble pour koz lo la. I ti sizere ki en dimoun i bezwen ganny en larepons landmen ou de zour apre ki in fer en intervyou e non pa dan sis mwan.

I ti osi demande ki i ganny rekrite lo baz son kalifikasyon, e pa apre e ki son fayl in al devan Ladministrasyon Distrik pour vwar si i partisip dan aktivite distrik.

Lo kestyon akse avek lenformasyon, i ti azoute ki dimoun i bezwen konnen ki i annan dan son fayl e ki zot devret osi konnen ki pe pase dan gouvernmen e dan pei.

I ti dir ki fodre ki en minis i reponn tou kestyon ki i ganny demande dan Lasanble e ki bann departman gouvernman i devret donn lenformasyon medya. Lo sa size, i ti akey lide prezidan lo Lalwa lo Laliberte Lenformasyon, ki i dir LDS ti’n mete dan son manifesto.

«Sa lalwa a ede pour ki i annan lalimyer. Se lalimyer ki pou fer nou konn laverite. Si nou kontinyen mars dan fernwanr, nou pou tap nou lipye ek ros,» Msye Ramkalawan ti dir.

Touzour lo size laliberte lenformasyon, Lider Lopozisyon ti azoute ki ler nou pe koz lo sa bann sanzman, fodre sa zafer ekout telefonn dimoun i fini e ki lalwa i ganny respekte lo kan ki telefonn en dimoun i devret ganny ekoute. Sa, i presize, i dan bann ka kriminel e selman apre lord en ziz.

« Si nou pe dir met pep o sant devlopman fodre respekte son lavi prive, eksepte si i enplike dan aksyon kriminel, » i ti dir.

Lo kote deklarasyon byen, Onorab Ramkalawan ti dir ki i kwar ki Msye Faure pa’n al ase lwen. I ti dir ki fodre ki sa i ganny fer pli vit posib pour anpes posibilite ki serten transfer i ganny fer vitman vitman. Kan lalwa i vin an fors, i ti osi azoute, fodre ki i annan en eleman retroaktif pour vwar kwa ki sa ki’n ale in al avek. Deklarasyon byen, i ti dir, i devret aplik pour tou sef egzekitif (CEO), direkter zeneral ek direkter ki i dir zot kapab osi enplike dan koripsyon ki pe kontinyen ronz nou pei.

I ti azoute ki fodre osi fer lenvestigasyon pour vwar kote larzan ki’n perdi in ale. Dapre li, sa bann mezir a ede fer sa bann larzan al dan kof gouvernman e redwir lapovrete ki i dir Msye Faure in aksepte i annan.

An se ki konsern laverite ek rekonsiliasyon, Onorab Ramkalawan ti anonse ki i’n fayle en mosyon pour kreasyon en komisyon pour ki bann fanmiy ki’n ganny afekte avek bann keksoz ki’n arive i konnen ki’n arive. I ti demann Prezidan Faure pour demann Komisyoner Lapolis pour les sa bann fanmir ki santi zot konsernen avek sa koksis ki ti ganny dekouver Bel Ombre pour resevwar en lesantiyon sa koksis. Sa a permet zot fer tes dan laboratwar, konnen pour ki sa koksis e fer en lanterman desan.

Lo sitiasyon drog ki i dir i osi kontinyen ronz nou pei, Sef Lopozisyon ti dir i kontan ki Prezidan Faure in fer propozisyon pour rezourd sa problenm. I ti demande ki Lasanble i rankontre NDEA (National Drugs Enforcement Agency) pour diskit bann mezir pour lager kont sa fleo.

«Sa problenm drog fodre nou elimin li, akoz i annan tro bokou viktim, » i ti dir. I ti azoute ki tro bokou manman pe soufer akoz zot zanfan i dan prizon oubyen pe vol tou keksoz kot lakour.

An zeneral lo diskour Prezidan Faure, Onorab Ramkalawan ti dir ki i “napa problenm ek parol” e ki “parol i apropriye e i ankourazan”.  

“Me i devret ganny tradwir an aksyon,” i ti ensiste.

I ti azoute ki serten dimoun pe regard sa ki Msye Faure in dir avek serten mefyans “akoz in annan bokou parol dou dan lepase” e “sat ki’n ganny bouyante i per delo fre”.

Msye Ramkalawan ti dir ki i osi annan serten konfizyon dan lespri dimoun akoz Msye James Michel ek Prezidan Faure i koz de langaz diferan. I ti ensiste ki akoz enn i prezidan e lot i sekreter zeneral Parti Lepep, fodre eklersi sa bann kontradiksyon.

Sef Lopozisyon ti termin son lentervansyon an retournan lo Lartik 55 Konstitisyon, enn ki permet prezidan pas pouvwar avek son vis-prezidan e ki i dir Prezidan Faure in aksepte ki i devret ganny amande. I ti ensiste ki LDS pou kontinyen demande pour ki i annan nouvo eleksyon prezidansyel, “pour ki en prezidan i ganny elekte direkteman”.

“Fodre osi revwar lezot keksoz pour fer laplenn nivo,” i ti azoute.

“Lepep Seselwa i pas avan tou,” Sef Lopozisyon ti konklir, an demandan ki « pandan koabitasyon nou travay pour Sesel ».