Sesyon Lasanble Nasyonal yer - Msye Savy i eksplik lenpak labsans GICC dan marse konstriksyon |21 September 2017

Anliny avek deklarasyon ki Prezidan Danny Faure ti fer kot i ti dir ki Green Island Construction Company (GICC), ki enn bann lakonpannyen Islands Development Company (IDC), pe ganny demande apartir lannen prosenn pour aret sa fonksyon konstriksyon e pour konsantre lo travay devlopman zil, sef egzekitif IDC, Glenny Savy, ti dan Lasanble Nasyonal yer pour donn en deklarasyon lo sa lakonpannyen, ki i panse lo sa desizyon Prezidan Larepiblik, ki mannyer GICC i fonksyonnen e ki lefe son labsans dan bann proze konstriksyon pou annan dan pei, espesyalman lo kou konstriksyon ou lo konstriksyon limenm an zeneral.

I ti dir ki pri konstriksyon pou monte apre ki GICC pou sorti me ti osi admet ki sa pou arive baze osi lo lezot fakter tel ki valer roupi anver deviz etranzer ler zot enport materyo konstriksyon e peyman bann travayer etranze.

Apre ki i ti’n fer en deklarasyon vizavi sa demann, Msye Savy ti donn son pwennvi lo kwa ki i krwar i fer pri konstriksyon monte ouswa desann dan pei.

I ti dir ki i krwar ki tou dimoun i devret aksepte ki pri konstriksyon in desann depi ler GICC in vin lo marse, me tout an akseptan ki se pa zis son lakonpannyen ki’n fer sa. I annan ankor lezot keksoz ki’n kontribye. I ti sit trwa rezon pour sa e parmi ti valer deviz etranzer vizavi roupi akoz laplipar bann materyo konstriksyon i enporte.

“Pli nou larzan i devalye, pli nou pri konstriksyon i vin pli ser an roupi akoz nou bezwen plis roupi pour enport sa bann materyo,” i ti dir.

Dezyenm eleman i ti dir se ki laplipar bann travayer dan konstriksyon i bann etranze akoz i annan tre pe travayer Seselwa ki travay dan sa domenn.

“Si ou pe pey en travayer etranze anviron 400 dolar par mwan e si lavaler roupi i tonbe, sa lakantite roupi ki ou bezwen pour pey sa dimoun i ogmante,” i ti dir.

E trwazyenmman, Msye Savy ti eksplike, pri materyo konstriksyon lokalman, par egzanp makadanm, blok etc.. si i monte oubyen i desann, i pou afekte pri konstriksyon,” i ti dir, menm si i’n aksepte ki resaman in annan en bes dan pri materyo konstriksyon ki prodwi lokalman. Me, i ti dir, fodre pa bliye ki in annan dolar ki’n ranforsi kot en kantite materyo enporte pou monte.

“Ler nou’n vin lo marse, nou’n vin en lakonpannyen anplis. E nou’n remarke ki ‘tenders’ kot dimoun i war GICC pe partispe, pri i tonbe. I ti osi dir in annan lenstans kot GICC in met ‘tender’ i e pa’n gannyen e kot lakonpannyen ki zot pri ti bokou pli o in ganny kontra. Me si GICC ti’n antre lo marse avek menm pri ki bann lezot lakonpannyen ti pe donnen, i pa ti pou gannyen kontra, Msye Savy i dir.

“Si GICC i sorti dan konstriksyon, sa eleman ki pe ede pour stabiliz pri pou sertennman disparet. E nou kapab ekspekte ki pou annan en logmantasyon dan kou konstriksyon dan pei. Mon ti a kontan asir lasanble ki GICC pa manm okenn kartel dan lendistri konstriksyon,” Msye Savy ti dir. I ti azoute ki legzistans bann pri egzorbitan dan sa lendistri i tre kler. I ti donn en ka klasik kot GICC ti pe rod en sou kontrakter pour fer en proze spesifik ki lakonpannyen ti pe fer.

“Nou lof pli ba ki nou ti gannyen pour sa travay ti en milyon dolar. Ler nou ti dir nou pa pou aksepte e si neseser nou a fer vin en lakonpannyen etranze, pri ti desann pour vin 600 mil dolar pour menm kantite travay. “Alor ki i vedir? Msye Savy ti les kestyon ouver pour tou.

Me i ti dir dan ka kot gouvernman i war ki lakonpannyen paraetatik i ganny war pe fer konpetisyon avek sekter prive, eski sa i dan lavantaz pei oubyen non.

“Si gouvernman i determinen demen ki sa pa dan lavantaz Sesel, nou pa pou kontinyen. Me si i determinen ki prezans en paraetatik i dan lavantaz pei e pep Seselwa, ki swa pour stabiliz pri, ki swa pour etabli standar, ki swa pour garanti serten fasilite, i responsabilite gouvernman pour fer li,” Msye Savy ti dir.

Msye Savy ti osi fer resorti ki tou le mwan IDC ouswa GICC i soumet son bann kont avek PEMC (Public Enterprise Monitoring Committee) parey lalwa i demande. Mazorite proze CSR sa lakonpannyen – IDC ouswa GICC -- i al anver proze konservasyon bann zil.

I ti osi pas lo plizyer proze ek aktivite saritab ki IDC ouswa GICC in enplike ladan pour amelyor lavi senp sitwayen e menm zanfan, parey fondasyon bann zanfan; federasyon foutbol e klib volibol Premium Spikers.

I ti osi donn en kont randi bann proze konstriksyon ki GICC in fer pandan son legzistans.

“Nou CSR pour dernyen lannen fiskal Avril 2016 a Mars 2017 i swivan. Baze lo 0.5% nou reveni, IDC ti pey 1 milyon 543 mil roupi lo en reveni R308 736 mil. Tandis ki GICC R580 mil 936 roupi lo en reveni R116 milyon 186 mil 363 roupi. IDC ti pey R771 mil roupi direkteman avek konmisyon reveni e GICC R290 mil e kek,” i ti dir.

I ti osi dir menm ki i’n ganny dir pour ferm lakonpannyen GICC, proze konndominyonm ki pa ankor finalize, pou kontinyen anba GICC.

Msye Savy ti osi donn leklersisman lo Independence House Annex kot GICC in enkli ladan. Lo size serten ‘tenders’ ki manm lasanble ti dir pa ti ganny donnen, Msye Savy ti dir ki a sa lepok ti napa sa bann striktir legal.

Me Msye Savy ti konmans son rapor par eklersi rol ek rezon ki GICC ti etabli e son bann travay ki in fer dan diferan proze konstriksyon. I ti osi donn leklersisman lo bann lakonpannyen ki tonm anba IDC tel ki Green Oaks e Green Investment e rezon akoz zot in ganny met anplas e proze ki zot in partisip ladan.

I ti osi koz lo PPP (Public Private Partnership) ki gouvernman i antreprann avek lakonpannyen prive.

“Pandan sa peryod ant 27 Zanvye 2013 ziska 30 Out 2017, GICC in fer en total 127 proze. Parmi i annan 8 proze kot nou’n konstrir lakaz pour staf IDC, 31 kontra prive, 40 proze komersyal, 54 proze pour bann diferan minister e 3 PPP avek gouvernman,” i ti dir, an azoutan menm ki zot in ganny demande pour aret aktivite lo plan lokal, i pa vedir sa lakonpannyen pou ferm konpletman. Bokou deba par diferan manm onorab ti swiv son deklarasyon.