Distrik Baie Lazare i organiz aktivite dan kad selebrasyon nou 250-an |08 August 2020
Dan kad bann aktivite pour selebre 250-an depi ki nou nasyon ti ganny formen le 27 Out 1770, distrik Baie Lazare ti organiz en aktivite ki ti retras en parkour dan nou listwar kot Lazare Picault, en kaptenn Franse, ti ofisyelman debark Sesel dan labe Baie Lazare an Novanm 1742.
Sa aktivite apele ‘Memwar 1742’ ki ti onor larive sa kaptenn Franse dan sa distrik, ti fer lo lans Anse Gaulette yer bomaten, landrwa kot dapre listwar i ti’n sipoze debarke lo son bato ‘Tartann Elizabeth’ swivi par en lot bato pilote par kaptenn Van Grossen.
Prezan kot sa aktivite ‘Memwar 1742’ ti Sherin Francis, sef egzekitif Bord Touris Sesel (STB) e osi tyermenn Komite Selebrasyon 250-an; ladministrater distrik Baie Lazare, Linette Dodin; ansyen manm elekte pour sa distrik, François Adelaide; ensi ki bann zanfan, sitwayen aze, mizisyen, artis ek lezot kad dan sa distrik ki’n form par dan lorganizasyon sa aktivite, parmi lezot envite.
Dapre listwar Baie Lazare ti ganny son non avek Lazare Picault apre ki i ti’n ofisyelman debark dan sa landrwa lo son dezyenm vizit Mahé. Touzour dapre listwar, kaptenn Picault ti pour la premyer fwa debark Anse Boileau lo son premye ekspedisyon kot apre i ti raporte avek lerwa Lafrans sa letan ki i ti vwar bokou torti ek kayman parmi lezot atraksyon ek labote. Me lo son dezyenm vizit i ti par lerer mank landrwa (Anse Boileau) kot i ti debarke lo son premye ekspedisyon, pour vin tonm dan labe Baie Lazare ki ti preski parey, avek bokou torti ek kayman parmi lezot atraksyon.
“Mwan mon krwar in tronp landrwa ler in retournen ofisyelman pour dezyenm fwa pour ‘capture’ Mahé e in debark isi Baie Lazare. Parey ler ou gete, dan Anse Boileau i ti war torti ek kayman me isi Baie Lazare ti osi annan sa bann keksoz sa letan. Sanmenm petet in krwar ti Anse Boileau akoz sa de labe zot parey e sa de landrwa ti annan lanmar ek tou sa bann keksoz,” artizan Joseph Larue ti dir.
Lo son kote, en manm organizater, Vincent Milius, ki’n osi fer enpe resers lo kaptenn Picault, ti dir ki i annan kontradiksyon otour son larive akoz dapre li Picault pa’n kapab debark Baie Lazare akoz dan letan Novanm lanmer i toultan move e pa fasil pour antre dan sa labe.
“Mwan mon prezimen ki i’n antre dan labe Anse Boileau olye ki isi. Me selman mon pa kapab re-ekrir listwar akoz mon napa levidans ni laprev. Me selman pour le moman mon a tenir avek sa 1742 konmkwa i ti debark isi ziska ler ki en dimoun i kapab vreman prouv ek mwan ki se isi ki i ti debarke,” Msye Milius ti dir.
I ti azoute ki sa kaptenn ti debark pour premye fwa dan labe Victoria an 1744 kot i ti donn Saint Anne son non, enkli nonm Praslin konman Ile de Palme, La Digue ti ganny son non dapre enn zot bato e osi zil Fregate kot ti annan en kantite sa zwazo konman Fregat ler i ti pe pas obor pour retourn Lafrans.
“Mon krwar ki nou devret selebre nou 250-an akoz nou sours ek laport ouver i sorti dan sa letan,” i ti fer remarke.
En lot zabitan, Pierre Magnan aze 66-an, ti dir ki dapre son bann gran paran, Lazare Picault in debark Baie Lazare kot la in anter plizyer trezor kot limenn (Magnan) in fizikman mank trouv enn baze lo en rev ki i ti’n fer.
I ti fer remarke ki en trezor pour Picault in deza ganny tire bor lanmer kot en gro pye bodanmyen dan le pase.
Dan son diskour pour mark sa lokazyon, Madanm Francis ti dir ki 250-an pour en nasyon i paret pti, me nou pti zil in obzerv bokou e eksperyans bokou pandan sa traze.
“Fodre dir ki se sa ki’n fer nou vin en nasyon divers dan nou panse, e divers dan nou fason. Me tou-d-menm, parey nou toultan kontan dir, en nasyon ki ini i en nasyon ki akeyant e amikal. Wi nou annan bokou zistwar pour rakonte, e se sa bann zistwar ki fer nou, nou,” Madanm Francis ti dir an remersyan sa distrik pour son linisyativ.
Lo son kote, ladministrater Dodin ti fer remarke ki ‘Memwar 1742’ pa zis termin avek debarkasyon kaptenn Picault lo zot lans, me i akonpanny bokou keksoz ki’n arive e ganny akonplir dan zot distrik ki merit ganny selebre e valorize.
Sa aktivite ti ganny animen par poem ek zistwar par bann zanfan lekol primer Baie Lazare enkli sanson par bann adilt kot parmi enn bann artis popiler dan sa distrik, Jean-Marc Volcy, ti sant enn son nouvote, en moutya avek tit ‘Welele’.
Tou ti fini avek prezantasyon tokenn an komemorasyon selebrasyon 250-an, donnen par Madanm Francis avek bann ki ti’n organiz e partisip dan sa aktivite.
En lank ti ganny inogire an Novanm 1992 Anse Gaulette pour mark larive Picault Baie Lazare.
Bann portre ki akonpanny lartik i montre en pe bann moman for sa aktivite yer Baie Lazare.
Patrick Joubert
