Follow us on:

Facebook Twitter LinkedIn YouTube

Politics

Parti US in dir i pa satisfe avek fason gouvernman pe diriz pei, in kritik plizyer bann desizyon |05 February 2022

Parti US in dir i pa satisfe avek fason gouvernman pe diriz pei, in kritik plizyer bann desizyon

Msye Dugasse (a gos) ek Dr Herminie pandan konferans lapres yer (Portre par Louis Toussaint)

Dan son premye konferan lapres pour sa lannen dirizan United Seychelles (US) Dr Patrick Herminie in dir ki gouvernman in perdi direksyon e ki i pa satisfe fason pei pe ganny dirize akoz bann desizyon pa dan lentere bann sitwayen ki mizer me plito anfaver bann ki annan bokou larzan.

Sa konferans ki ti fer ICCS ti osi annan prezans depite sa parti Msye Jacquelin Dugasse.

Avan konferans lapres konmanse, Dr Herminie ti demann tou dimoun prezan pour obzerv en minit silans an siny respe pour defen ansyen Vis-Prezidan Joseph Belmont ki ti mor semenn pase.

“Msye Belmont pa ti zis en gran dirizan pour nou pei Sesel me osi en dirizan enportan dan nou parti SPPF, LEPEP e United Seychelles”, Dr Herminie ti fer resorti.

Dan son prezantasyon lo bann pwen konsern son parti Dr Herminie ti dir menm si zot ti ava swete kapab anons bon nouvel, malerezman bokou sitwayen i ankor pe viv en lavi satini anba gouvernman LDS e pour bokou Seselwa lavi in vreman kritik dan Sesel e i pa sirprenan ki LDS in resaman retir son partisipasyon dan progranm politik ki ganny fer toulemwan lo SBC.

“Nou panse ki rezon pour sa i senp – ki zot nepli annan keksoz pour dir sa pep san ki zot konnen ki zot pe esey anbet sa pep. Zot oule ki nou koz lo bann size ki enportan e relevan e se zot ki pou deside kwa ki enportan e kwa ki relevan e pour sa prosen trwa mwan size enportan ki zot in donn nou pour koz lola se bann zouzou seksyel……. Me nou, nou krwar ki diverzans lopinyon i enportan pour en demokrasi e i pour sa rezon ki nou pou adres bann size ki afekte lavi sa pep toulezour, ” Dr Herminie in fer resorti. Parmi bann pwen konsern ki i ti koz lola ti swivan:

 

Pri lavi i ankor en gran konsern

Dr Herminie in dir ki pri lavi in terib e zot oule ki gouvernman i ekout konsern sa pep. I’n fer resorti ki kot STC kat ponmdeter in ariv 42 roupi e dimoun ki aste avek STC pour al revann bazar i vann 50 roupi kilo e dan bann laboutik prive en kilo ponmdeter pe vann 80 roupi. En zironmon in ariv 120 roupi kot STC, en pake mandarin 147 roupi. “Ki mannyer en Seselwa ki pe ganny set a wit mil roupi i kapab viv avek en pri lavi koumsa?” Dr Herminie in demande.

 

Pri bis i tro ser

Dr Herminie in dir ki avek sa pri bis ki vreman ser sa i fer ki bokou dimoun nepli al vizit zot fanmir akoz zot pa kapab afford 48 roupi par personn pour sa deplasman.

I ti osi koz lo pri karbiran ki’n monte, pri elektrisite in vin en problenm ki fer ki i annan zanfan ozordi ki pe aprann avek labouzi parey ti leka bokou lannen pase akoz zot paran pa kapab pey kou elektrisite.

 

13enm mwan saler

Gouvernman in koup 13enm mwan saler e sa rezilta politik neoliberal kapitalis LDS akoz LDS pa krwar dan 13enm mwan saler akoz i pou afekte bann gro marsan. “Me nou, nou dir ki gouvernman i kapab pey tou travayer dan sekter piblik e zot osi kapab asiste bann pti e mwayen biznes avek en 13enm mwan saler e ki bann gro biznes ki pe ganny parlao 20, 30 ek 50 milyon roupi profi par lannen zot, zot kapab pey zot travayer. I pa byen ki ozordi zot, zot pe koup 13enm mwan saler me selman zot pe donn zot lekor en logmantasyon 35 mil roupi par mwan pour sa prosen 12 mwan,” Dr Herminie in fer resorti.

“Byento dan Lasanble Nasyonal nou pou demann klarifikasyon lo bann nouvo alawenns ki nou tande pe ganny donnen parey pour telefonn ek enternet ki ariv plizyer mil roupi,” Dr Herminie in osi dir.

 

Pri lakaz ek later nepli abordab

LDS in dir ki sa bann lakaz parey Ile Perseverance pa’n ganny fer pour malere akoz zot tro ‘top part’.

“Nou ti a voudre ki bann dimoun Perseverance ki an gran mazorite zot in vot LDS dan dernyen eleksyon san konnen ki kantite sakrifis nou konman en parti nou’n fer pour zot e nou ti a voudre ki zot mazin sa byen. Sel keksoz ki annan devan sa pep ozordi se bann lakaz emergency parey pe ganny fer Ile Aurore,” Dr Herminie in fer remarke.

 

Lekonomi i dan mal malgre gouvernman i oule fer krwar lekontrer

Dr Herminie in dir ki douz mwan plitar nou pa ankor konn konteni sa progranm avek IMF me antretan bann pti biznes pe fermen par grap. Nou’n ganny en reform ekonomik me nou pe ganny pikan par pikan konteni sa reform e nou pa konnen dan son totalite ki i annan ladan.

 

Zot pe pyetin lo nou dignite

Sa i pa aplik zis pour bann dimoun ki an detansyon me sirtou nou bann zenn fir. “I vreman mal ki nou bann zenn fir i bezwen fer lasarite pour ganny servyet sanniter kan i ti a pli fasil pour sa gouvernman subsidise sa bann komodite pour ki zot ti ava kapab aste dan bann laboutik a en pri pli afordab avek zot latet anler e zot dignite entakt. Ler nou ti donn led pour goute zot ti maltret nou e napa kalite non ki zot pa’n donn nou me semenn pase Knights of Malta in bezwen al rod 3 milyon roupi (€200mil) pour siport bann zanfan avek goute. Madanm Azais in dir nou ki zanfan Seselwa i mizer e en manrmay pa kapab al lekol si napa manze lo son lestoma e son vant i vid,” Dr Herminie in eksplike. I’n osi dir ki sa sonm i enportan akoz i menm kantite larzan ki ti ganny depanse pour anmenn bann anbasader lo zil pour pas en wikenn. I osi menm kantite larzan ki’n depanse pour delegasyon prezidansyel mont Dubai, pran vaksen e apre al get paryaz loto Formula One.

Mon krwar sa gouvernman i devret onte pour sa bann keksoz ki i pe fer e i kler ki i nepli krwar dan sa slogan ‘Sesel i pour tou son zanfan,’” Dr Herminie in dir.

I’n osi fer remarke ki bokou Seselwa pe viv dan lafreyer pandan ki tou sipor sosyal pe ganny koupe. Lo kote enternasyonal Dr Herminie i dir nou bann lenstitisyon parey Lakour, Komisyon Anti Koripsyon pe ganny ridikilize, nou bon performans kont koripsyon pe ganny menase, Covid-19 i andeor kontrol e i tre sagrinan ki plis ki 150 nou ser ek frer Seselwa in perdi zot lavi e pandan sa letan bann manm gouvernman pe monte desann aletranze. Seselwa pe ganny sispann dan travay dan ban sirkonstans drol ki abes zot dignite e sali zot repitasyon e sa i bann size ki nou oule koz lola akoz konman en parti, nou reste lavwa bann ki pli feb e pli vilnerab e tou bann ki pe soufer.

Parmi bann kestyon ki bann zournalis ti demann Dr Herminie pwenndvi parti US lola ti ;

 

Ka 50 milyon dolar

Dr Herminie i dir zot sagrinen par lefe ki sitiasyon otour sa ka pe vin en show politik ki pe run par State House.

“I bezwen annan lazistis e sa zizman i bezwen enn ki kler me malerezman pa sa ki nou’n vwar. Nou vwar prezidan i mont lo BBC e dir sa bann boug in vole. Nou vwar Minis Zafer Etranzer ki fer press conference dan ki i donn lenpresyon ki sa bann dimoun in fini ganny vwar koupab pour vol sa bann larzan kan sa ka pa ankor pase ankour. Pour en prezidan ki koz lo whistleblower e ki vin dir nou lekel whistleblower kan se Lakour ki pou desid sa. Apre ki nou’n koz avek bann o zofisye Lalyans Seselwa, nou kapab kategorikman dir ki pa Msye Afif ki ti whistleblower. Sa i sa bann keksoz ki bezwen arete pour nou kapab vwar lazistis dan sa prose. I kler ki tou keksoz i ganny deside par Prezidan. Dimoun i anvoy nou portre e enform nou ki Sef Ziz pe dezenn avek Prezidan menm zour ki i pe al pronons son lekor lo bail konsernan sa bann deteni. Nou ti ava kontan ki Prezidan i vin devan e demanti sa. Nou osi konnen ki premye fwa dan nou listwar Prezidan in asiste louvertir Lakour e apre al bwar dite avek Sef Ziz e sa pa en pratik demokratik e normal sirtou letan nou annan pli gro ka koripsyon devan Lakour. “Justice must not only be done but it must also be seen to be done”, Dr Herminie in fer resorti.

I’n osi koz lo lefe ki nou’n ariv dan en sitiasyon kot defans napa avoka en sitiasyon ki i dir pa akseptab akoz nou Konstitisyon i fer kler ki tou Seselwa i annan en right to representation en keksoz ki Sef Ziz i konn sa tre byen.

“Si prosekisyon i annan levidans ki sa bann dimoun in vol sa 50 milyon dolar anmenn bann levidans e konmans sa prosesis me ziska ozordi i annan zis en sarz me prosekisyon pa ankor konmanse. Me pli tris dan tousala se ki repitasyon nou pei pe ganny afekte enternasyonalman e kominote enternasyonal pe kondann nou sistenm legal,” Dr Herminie ti dir an fezan referans a bann korespondans enternasyonal ki i dir pa akseptab. I’n lans lapel avek Sef Ziz pour apwent en ziz etranze sorti kot Commonwealth pour prezid sa ka e li Sef Ziz i devret recuse son lekor e sorti dan sa ka akoz i annan tro bokou koze e kritik lo sa ka ki sitan enportan pour lavenir nou nasyon ki son determinasyon pa kapab ganny vwar pe ganny politikman motive.

 

Pozisyon Sesel lo lendeks persepsyon koripsyon

Lo sa size Dr Herminie i dir United Seychelles i krwar ki si ozordi nou’n ariv sa nivo i gras a zefor ki nou’n konmans fer depi 2018 kot nou ti mont par senk pwen. 2019 nou’n kontinyen fer byen e nou’n kontinyen amelyore an 2020 e tou sa bann keksoz in arive anba gouvernman US e non pa akoz sa 50 milyon dolar parey State House pe fer nou krwar.

“Rapor 2021 i baze lo bann statistik Me 2020 ziska Me 2021 e zafer 50 milyon dolar ti konmans an Desanm 2021,” Dr Herminie ti eksplike.

 

Pri komodite ki’n monte lo nivo enternasyonal i en defi pour STC

Lo sa size Dr Herminie i dir a plizyer letap dan listwar in arive ki pri komodite lo nivo enternasyonal in monte e i pour sa rezon ki SMB ti ganny kree e sa ti pour stabiliz bann pri e fer komodite debaz vin aksesib pour Seselwa ordiner. I dir gouvernman i bezwen sibvansyonn bann komodite esansyel pour ki dimoun i kapab nourir zot fanmir. I dir gouvernman i bezwen devlop en polisi nitrisyonnel. De lot kote SMB ti fer bann lezot demars pour rod bann lezot prodwi parey lesans pour kapab fer en profi pour soutenir sa bann komodite debaz ki i dir i kapab ganny fer si i annan volonte e lanvi pour fer li. I dir i malere ki ozordi bord STC in ganny anvair avek bann gro marsan ki napa lentere pep Seselwa aker.

I’n lans lapel pour ki gouvernman i ranforsi rol STC olye rod bann leskiz akoz i pa kapab fer sa ki i ti sipoze fer.

 

Lo size Seypec ek lavant tenk

United Seychelles in totalman deplor fason ki en civil servant tre respektab avek bokou lentegrite parey Msye Conrad Benoiton, sef egzekitif Seypec in ganny sispann e imilye piblikman e sa i montre ki nou pe dil avek en gouvernman ki reckless e atoufer ki malerezman pran satisfaksyon denigre sitwayen Seselwa.

I dir tou levidans ek resers ki zot in fer i montre ki bord Seypec ti okouran sa lavant e se en rezolisyon bord ki ti aprouv sa lavant konman parti son tanker replacement strategy. Prezidan ek Vis-Prezidan, direkter komers ti ganny enformen e zofisye finans lo bord ti konnen e alor kestyon se akoz pous Msye Conrad Benoiton? Akoz zot pa’n pous tyermenn bord, zofisye finans? I montre ki i annan malis ek trik ladan e prezidan pa’n koz lola ditou ziska prezan.

I ti osi demande ki Msye Benoiton i ganny remet dan son pos e ki seleksyon pour en nouvo CEO i ganny fer atraver en seleksyon transparan.

 

Si US i vwar amelyorasyon dan lekonomi parey gouvernman LDS pe dir

Lo sa size Msye Dugasse ti eksplike ki sa i definitivman baze lo bann endikater ekonomik kot nou’n vwar kantite touris in ogmante sorti 118 mil an 2020 pour ariv 185 mil an 2021 en logmantasyon 59% lo 2020. To lesanz in stabilize, GDP an 2021 in grosi par 6%, rezerv pei in sorti 400 milyon dolar net an 2020 pour ariv 527 milyon dolar an 2021 e tousala i bann endikater ankourazan. Me i dir lo lot kote lenflasyon in ariv preski 10% lafen 2021 ki fer ki pri lavi in ogmante, pouvwar dimoun pour aste bann komodite pe diminyen.

“Sa ki ou ti kapab aste avek 500 roupi in koup par lanmwatye ozordi akoz lenflasyon ki fer pri lavi pe ogmante e sa menm si to lesanz in depresye me in reste parey e dan bokou ka in monte e bokou fanmir pe ganny difikilte pour fer de bout zwenn e sa i sirtou bann fanmir ki dirize par bann manman tousel ki annan en kantite dan nou pei e bokou zot pe bezwen rod sipor atraver Red Cross, rod goute atraver Legliz Katolik e posibilite pour ganny lasistans sosyal sirtou pour bann manman tousel i difisil…zot bezwen ranpli en ta papye e sa prosedir i dekouraz bokou dimoun pour fer sa laplikasyon,” Msye Dugasse in eksplike. I dir fas a sa sitiasyon, bokou dimoun pe fer fas a bokou difikilte malgre sa bann bon endikater ekonomik ki gouvernman pe koz lola. I dir nou’n osi ganny dir ki rezerv in ogmante me eski sa larzan pe ariv kot nou sitwayen ki vreman bezwen? Konsesyon ki’n retire lo lakaz in fer ki bokou dimoun pe ganny afekte akoz priyorite bann fanmir se pey lakaz e manze i vin priyorite segonder, bokou pti biznes pe lite akoz zot pa pe ganny sipor e napa bokou nouvo biznes ki pe ganny kree.

Ansa ki konsern det nou pei, dapre bidze 2022 det total pei domestik e enternasyonal ti 17.3 bilyon roupi alafen 2021 ki translate a en sonm 173 mil roupi konman det ki sak sitwayen Seselwa i bezwen peye me gouvernman pe kontinyen prete e sa i fer ki nou det pou ogmante. “Pourtan sa gouvernman ki opouvwar letan i ti dan lopozisyon i ti kritik polisi gouvernman avan pour pret larzan me ozordi i pe fer egzakteman sa ki i ti kritike,” Msye Dugasse ti eksplike. I ti kontinyen donn ankor lezot legzanp bann det ek depans gouvernman. I ti osi fer resorti ki sitiasyon ekonomik aktyel i fer li preski enposib pour en graduate avek en saler 20 a 25 mil roupi kalifye pour ganny en lòn pour fer en lakaz e ki gouvernman pe fer pour ed bann graduate ganny en lakaz?

 

Air Seychelles

Lo size nou laliny aeryen, Msye Dugasse in ankor fer resorti ki pozisyon US in toultan ki gouvernman i rod en fason pour sov Air Seychelles e anmenmtan prezerv son bann travayer tre kalifye e konpetan e US in toultan anfaver letablisman en striktir ki pou analiz sitiasyon e anmenn en solisyon ki vyab e soutenab. Antretan Msye Dugasse in fer resorti ki US ava fer konnen son konmanter apre ki bann administrater ava fini fer son rapor e ki ansemoman travay pa ankor fini. “Nou, nou krwar e nou’n toultan krwar ki Air Seychelles i sa insurance policy pour Sesel,” Msye Dugasse in dir.

Dan son konklizyon Dr Herminie ti fer resorti ki US pa satisfe avek fason ki pei pe ganny gouvernen ozordi akoz gouvernman pa enterese avek sa sitwayen ki pli mizer.

I dir US i en parti progresis ki krwar e ankor krwar ki sak zanfan Seselwa i ganny loportinite pour devlope e vin sa ki i anvi vini e i rol gouvernman pour asire ki son pep i ganny tou sa ki i bezwen.

 

Marie-Anne Lepathy

 

 

 

 

 

 

 

 

More news