Lasanble i aprouv mosyon, plizyer prozedlwa |18 December 2019

Dan son sesyon yer Lasanble Nasyonal ti debat e aprouv en mosyon avan diskit e aprouv plizyer prozedlwa.

O konmansman son sesyon yer bomaten, Lasanble Nayonal ti diskit e aprouv en mosyon table devan li par dirizan zafer gouvernman Msye Charles de Commarmond ki ti pe demann son laprouvasyon pour aprouv e regilariz depans anplis dan en bidze siplemanter a en sonm 320,881,875.00 pour lannen 2018 annakor avek Lartik 154(6) Konstitisyon lir ansanm avek Lartik 154 (7).

Dan son prezantasyon lo sa mosyon Msye de Commarmond ti dir ki i enn ki senp e ki oule senpleman regilariz bann depans anplis ki gouvernman in fer dan lannen 2018 sirtou an sa ki konsern depans bann grant ek bann lòn.

Msye de Commarmond i dir sa i vin apre ki en odit lo tou sa bann depans in konplete.

Dan son rapor Oditer Zeneral in fer sorti ki en sonm in ganny depanse par bann departman gouvernman anplis ki zot bidze ki ti’n deza ganny aprouve par Lasanble Nasyonal.

Msye de Commarmond ti eksplike ki lamazorite sa larzan in al anver bann depans ki gouvernman in fer e ki ti’n fini ganny finanse par bann don ek bann lòn.

I ti osi dir ki sa bann depans dapre bann norm sekter finansyel e minister finans sa bann depans ki’n aparet dan rapor oditer i bezwen ganny regilarize sa lannen. Swivan laprouvasyon sa mosyon en prozedlwa ava ganny table pour formelman regilariz sa bidze siplemanter.

Diskisyon ek bann leksplikasyon kler lo sa bann depans ti ganny fer dan staz komite kot bann zofisye minister finans ti donn plis klarifikasyon bann manm.

Dirizan lopozisyon ti kestyonn lirzans sa mosyon an dizan ki rapor oditer i annan enpe letan ki in sorti me akoz ki selman a sa moman ki gouvernman i fer sa mosyon vin en lirzans? I’n demande ki gouvernman letan pe pres bon gouvernans i bezwen konmans par limenm e donn bon legzanp.

Lo son kote Msye de Commarmond i dir li i pa kapab pran desizyon pour table okenn mosyon ou prozedlwa tan ki minister finans pa ankor fer li gannyen.

I dir in fer lapel a plizyer repriz avek bann lotorite konsernen pour ki sa bann prozedlwa i ganny soumet avek Lasanble boner pour permet annan letan pour fer otan konsiltasyon posib.

Lo son kote Minis pour Finans Msye Maurice Loustau-Lalanne ti dir i vre ki dan lefitir zot bezwen travay pour respekte bann dele parey i fodre e in admet ki in annan plizyer retar e sa i pour diferan rezon e in remersye Lasanble pour accommodate zot.

Lasanble ti osi kontiny deba e aprouv prozedlwa pour amand lalwa Corporate Social Responsibility Tax (Amendment) Bill, 2019 ki ti konmanse an Out me ki ti arete dan staz komite akoz bann manm ti santi ki i devret annan plis konsiltayon lo la. Yer Minis Loustau-Lalanne ti donn en kontrandi bann konsiltasyon ki’n annan e bann lamannman ki’n ganny fer an rezilta sa bann konsiltasyon avek tou bann parti konsernen.

Prozedlwa Pour Taks Imobilye (Immovable Property Tax Bill, 2019) i ekspekte konmans enplimante le premye Zanvye lannen prosenn e pandan mwan Novanm minister finans in fer diferan sesyon konsiltasyon avek piblik lo draft sa prozedlwa.

Yer letan i ti prezant sa prozedlwa pour konsiderasyon ek laprouvasyon Lasanble Minis Loustau-Lalanne ti fer resorti ki sa prozedlwa i pran an konsiderasyon tou bann konsern ki ti ganny met a zot latansyon pandan sa bann sesyon konsiltasyon.

I ti dir ki to ki pou ganny servi pour sa taks imobilye i reste 0.25 % pri marse (market value) lo okenn propriyete imobilye ki kapab ganny takse.

“Sa taks pou aplikab selman lo bann propriyete etranze e i pou bezwen ganny peye avek Komisyonner Zeneral SRC le 31 Desanm sak lannen oubyen avan,” Minis Loustau-Lalanne ti eksplike.

I ti dir sa taks pou osi aplike lo bann propriyete ki ganny lease pour en peryod 5-an ou plis. I annan serten kategori ki pou ganny ekzanpsyon e sa i enkli;

-           propriyete ki servi konman rezidans e ki son propriyeter i en kontribiter taks ki’n marye avek en Seselwa e ki son maryaz i ankor entakt oubyen ki vev ou vef sa proriyeter;

-           en propriyete ki ganny konsidere konman en later komersyal ou endistriyel;

-           en rezidan ki pa Seselwa me ki propriyeter en propriyete imobilye pour premye fwa e ki kalifye pour sa taks, i kapab fer laplikasyon an ekri kot Komisyonner Zeneral SRC pour ganny en ekzanpsyon me ki pou aplikab zis dan premye lannen ki in ganny aste. Sa i ganny fer pour pran an kont sa stamp duty ki bezwen peye ler sa propriyete i ganny aste.

Minis Loustau-Lalanne ti a sa pwen donn detay prosedir valiasyon sa bann propriyete imobilye osi byen ki prosedir lapel ek penalties ki aplikab si en kontribiter taks pa anrezistre ek rezistrar zeneral dan sa peryod kat mwan ki i annan pour fer sa oubyen si i pa soumet son valiasyon imobilye aler.

Ti annan en kantite deba lo sa prozedlwa e bann manm ti annan bokou kestyon lo bann ka ekzanpsyon ek lezot pwen asosye avek sa size, bann etranze ki’n ganny nasyonalite Seselwa pour zot kapab ganny ekzanpsyon e apre aste tou later dan pei e fer gran gran profi atraver spekilasyon e ti annan demann pour ki sa bann pwen i ganny revwar e kot bann ki’n profit lo lafebles pep Seselwa i bezwen peye pour ki tou Seselwa i ava osi kapab benefisye e osi aste en bout later. Me sa prozedlwa ti ganny aprouve apre bokou diskisyon e plizyer lezot propozisyon lamannman ki bann manm ti fer.

Osi dan sesyon Lasanble yer Minis pour Tourizm, Laviasyon Sivil, Por ek Lamarin Msye Didier Dogley osi byen ki bann lezot zofisye konsernen ti vin prezant prozedlwa Seychelles Maritime Safety Authority Bill, 2019 e reponn kestyon bann manm.

Ler i ti prezant sa prozedlwa, Minis Dogley ti eksplike ki ti an 2004 ki gouvernman ti pran desizyon pour separ bann aktivite zestyon ek ladministrasyon por avek bann aktivite regilatwar polisi administrativ pour asir sekirite maritim pour fer sir ki tou sa ki angaze dan bann aktivite lo lanmer zot fer li dapre lalwa e osi bann kondisyon ki’n ganny aprouve. Sa ti fer ki Divizyon Servis Por ek Lamarin ti ganny separe anba minister responsab pour Por dan de lorganizasyon; Lotorite Por Sesel (SPA) ek Ladministrasyon Sekirite lo Lanmer (SMSA) ki’n reste konman en divizyon anba minister responsab pour por ek sekirite lo lanmer ziska ozordi.

Sa prozedlwa i annan pour bi kre en nouvo lotorite maritim ki pou responsab pour administre, kordin e sirvey tou aktivite ki annan pour fer avek sekirite maritim. Sa nouvo lotorite ava ranplas sa divizyon ki anba minister responsab pour por.

Minis Dogley i dir son minister in travay plis ki 1-an lo sa prozedlwa ki’n pas atraver en long prosesis konsiltasyon avek diferan group ki servi lanmer pour en aktivite ekonomik ou lwazir parmi lezot ankor.

Sa prozedlwa ti ganny aprouve apre plizyer propozisyon lamannman ki bann manm ti fer dan staz komite.

An relasyon avek sa prozedlwa lo sekirite maritim, Minis Dogley ti osi table en prozedlwa pour amann Merchant Shipping Act pour permet sa nouvo lotorite maritim kree anba Seychelles Maritime Safety Authority Bill pour pli byen administre bann zafer maritim ek tou bann laspe sekirite lo lanmer.

Bann manm Lasanble dan staz komite ti pas lo tou sa bann lamannman ki ti’n propoze e fer lezot propozisyon lamannman avan aprouv sa prozedlwa.

Lasanble nasyonal i kontiny son travay lo diferan prozedlwa ozordi bomaten.

Marie-Anne Lepathy