Follow us on:

Facebook Twitter LinkedIn YouTube

National Assembly

Minis pour Lagrikiltir i fer en konsta lo leta prodiksyon ek provizyon manze dan pei |13 October 2021

Minis pour Lagrikiltir i fer en konsta lo leta prodiksyon ek provizyon manze dan pei

Plis lanfaz i bezwen ganny mete lo en sistenm alimanter ki ganny apiye e kondwir plis par prodiksyon lokal (Portre par Joena Meme)

Minis pour Lagrikiltir, Sanzman Klima ek Lanvironnman, Flavien Joubert, ti fer en deklarasyon devan Lasanble Nasyonal yer alokazyon Lazournen Mondyal pour Manze, ki pou ganny obzerve Sanmdi le 16 Oktob.

Sa deklarasyon ti en loportinite pour Minis Joubert fer en konsta lo leta prodiksyon ek provisyon manze dan pei e fer en konsta bann defi, an plis ki donn lenformasyon lo rezilta en dyalog nasyonal lo sistenm alimanter ki Sesel pe fer dan kad en some Nasyon-Zini ki ti fer le 23 Septanm.

Tenm pour Lazournen Mondyal pour Manze sa lannen i ‘Grosi, nouri, e soutenir ansanm pour nou fitir’.

Vi ki sa sekter prodiksyon manze i osi enkli Minister Lapes ek Lekonomi Ble, sekreter prensipal pour lekonomi ble, Kenneth Racombo, ti osi prezan pandan sa deklarasyon osi byen ki sekreter prensipal pour lagrikiltir, Keven Nancy.

Guy Morel, kordinater dyalog nasyonal lo sistenm alimanter, ti osi prezan pandan sa sesyon Lasanble.

Sitiasyon aktyel Sesel i montre ki sekter agrikol Sesel i kontribye enpe mwens ki 2% dan Prodwi Domestik Brit (GDP) pei.

«Prodiksyon agrikol lokal i reprezant anviron 10% lakantite manze ki nou konsonmen. Nou annan 648 fermye anrezistre e ladan 74% i kiltiv fri ek legim, 15% i sonny zannimo, 8% i fer tou le de. Nou annan anviron 8,000 lakour ki fer en pti pe aktivite agrikol. Nou annan 684 kare later leta dan 26 distrik. Sa i reprezant anviron 426 ektar later ki’n ganny dezinyen pour aktivite agrikol me nou ekspekte ki sa i kapab ogmante avek bann demars zil elwannyen,» Minis Joubert ti dir.

«En pwen enportan pour note, se ki 74% later lagrikiltir i sitiye dan 5 distrik: sa se Anse Boileau, Baie Lazare, Grand Anse Praslin, Grand Anse Mahé e Port Glaud. 65% laferm i lo teren montanny, e zis 30% ki lo later plat. Lo Praslin 75% laferm i lo lakot. Laplipar laferm i annan sistenm irigasyon, e kiltivasyon anba kouvertir pe vin pli popiler.”

« Sa ki konsern prodiksyon lavyann, mon kontan pour vwar ki prodiksyon poul in kontinyen ogmante depi 2013, sorti 216 MT (metric tonnes) pour ariv pres 1000 MT pour lannen 2020 e sa premye 6 mwan 2021 i montre ki malgre Covid-19, prodiksyon pou klerman depas sa nivo. Mon annan konfidans ki byento, avek bann mezir parey akse avek finans, e tir restriksyon nou pou kapab depas sa rikord 1560 MT ki ti anrezistre an 2006. Egalman prodiksyon dizef in kontinyen ogmante pour ariv pres 39 milyon dizef ver lafen 2020, ki reprezant 100% market share.”

« Nou osi annan bon nouvel dan prodiksyon pork, kot alafen 2020, nou’n anrezistre en prodiksyon lokal 587 MT. Sa i fer nou annan 41% market share. Lo menm laliny, nou ekspete kas sa rikord 687 MT ki ti ganny mete an 2007 an 2021 ouswa 2022 si tou bann devlopman deza planifye i aboutir. Menm si prodiksyon lavyann bef i reprezant zis 4% market share, mon kontan note ki in annan bokou progre dan aktivite elevaz bef. Ver lafen 2020, Sesel ti prodwi 42MT lavyan bef. I osi annan bokou lentere e bokou potansyel pour lezot zannimo parey kabri ki zot osi pe ganny targete pour prodiksyon.”

“Lo kote prodiksyon legim ek fri, bann lenformasyon i endike ki nou prodwi anviron 6000MT legim e 5000MT fri par lannen. Sesel i annan ankor bokou travay pour fer avek prodiksyon gro manze,” minis ti azoute.

Sa dyalog nasyonal ki ti ganny fer avek bann prodikter manze e bann lezot akter in ekspoz bokou defi, e vilnerabilite ki pei pe fer fas avek.

Konklizyon ki’n ganny fer se ki Sesel i bezwen vin pli proaktiv lo kote prodiksyon manze olye depann lo lenportasyon manze pour ki nou prop sekirite alimanter.

Savedir nou bezwen prodwi ase manze pour nou pep dan ka ki si zanmen i ariv en kriz mondyal, nou pep pa pou mor lafen.

Toudmenm sa travay in fer Sesel revwar e apresye son bann pwen for:

  1. Menm si nou teritwar terestriyel i limite, nou annan ankor later pour met a dispozisyon aktivite agrikol. Sa se bann later lo nou bann zil elwannyen and osi lo later La Digue, Praslin e Mahé ki annan potansyel ek lenportans pour devlopman lagrikiltir, parmi bann ki pa pe ganny servi efikasman.
  2. Konsonmater i prefer nou bann prodwi agrikol lokal, e demann i la, me nou bezwen adres abilite pour fourni e osi sa bann zafer pri spekilatif ki serten pe abize e pratike.
  3. Menm si lagrikiltir i annan en kantite risk, i osi ase rantab e i annan larzan pour fer dan sa sekter.
  4. Lo nivo mondyal i annan en gran zefor ki pe ganny fer espesyalman par Nasyon Zini pour siport bann pei reform zot sistenm alimanter pour fer sir ki zot kapab prodwir ase manze ki nitritif, aksesib e afordab pour tou dimoun.
  5. Lo nivo lokal sa legzersis in montre nou ki i annan en gran lentere, dezir ek motivasyon pour nou kapab prodwir plis sa ki nou konsonmen konman en pep.

Me bann defi i enkli :

1. En gran depandans lo lenportasyon pour nouri nou pep.

2. En sistenm supply e value chain ki pa byen organize e ki fer ki i annan en kantite defayans, inefikasite ek bokou mankman dan sistenm aktyel.

3. Globalizasyon ek ladopsyon bann kiltir fast food in fer ki en porsyon nou popilasyon pa apresye e pa konn valer siperyer nou ban prodwi lokal e lakwizin kreol Seselwa.

4. I annan mankman dan serten konnesans agroteknik, inovasyon ek teknolozi ki nou bezwen pour vin pli prodiktiv e konpetitiv.

5. Akse avek resours finansyel tel ki sibvansyon e bann fasilite finansman avek lentere ba i ase difisil pour gannyen pour nou enplimant proze devlopman.

« Lenportasyon pou reste e kontinyen form parti solisyon pour nou sekirite alimanter, me nou bezwen reste determinen pour redwi nou depandans lo lenportasyon, e met lanfaz lo en sistenm alimanter ki ganny apiye e kondwir plis par prodiksyon lokal, » Minis Joubert ti dir.

« Alor nou laspirasyon pour lavenir se pour ogmant nou kapasite e kapabilite pour prodwi plis sa ki nou konsonmen konman en pep. Nou stratezi i baze lo en vizyon tre kler e anbisye, avek set lobzektiv stratezik ki ganny siporte par 8 group aksyon. »

Sa vizyon se pour ogmant prodiksyon lavyann poul ek pork par 80% market share, elev prodiksyon legim ek frim par 90% e reanmenn en lapresiasyon pour nou bann gro manze parey patat ek manyok pour ki i ariv 50% marse konsonmasyon.

An plis ki sa, Sesel i annan en vizyon pour target soutenabilite bann pwason ki pe ganny menase e ogmant konsonmasyon bann lespes ki an abondans, ogmant kapasite bann fermye, ogmant rezerv manze pei atraver diferan mekanizm, redwir bann maladi ki lye avek manze ek move nitrisyon, e depas lobzektif devlopman dirab espesyalman sa dezyenm lobzektif.

Sa 8 aksyon ki pei i bezwen antrepann i konm swivi :

  1. Revwar lankadreman legal pour protez e ranforsi bann eleman kle sa transfomasyon par re-evalye polisi nasyonal lo sekirite alimanter e nitrisyon e met lanfaz lo soverennte alimanter. Nou pou osi revwar serten laspe lanvironnman regilatwar ek latitid pour fer li pli fasil pour fer biznes.
  2. Ranforsi sistenm supply e value chain pour fer ki nou vin pli prodiktiv e osi konpetitiv. Byensir nou pou bezwen met plis resours ek lenfrastriktir pour ogmant prodiksyon, rezourd bann problenm mankman bann resours de baz, ogmant kapabilite pei pour transform prodwi de baz dan valer azoute, amelyor sistenm distribisyon e osi kordinasyon ant demann ek supply.

 

  1. Envestir dan plis resers pour protez resours zenetik lokal e idantifye bann varyete ki kapab fer fas avek sanzman klima. Nou pou bezwen envestir dan bann lenfrastriktir pour redwir risk linondasyon, ogmant kapasite irigasyon, entansifye lenvestisman dan kiltivasyon anba kouvertir e osi kapabilite pei pour fer fas avek pest ek maladi.
  2. Fodre pli aktiv pour mobiliz e diversifye bann sours finansyel pour bann ki dan prodiksyon.
  3. Fer sir ki tou akter i lo menm paz e enplimant proze pour fer nou bann lenstitisyon ki’n siport sekter agrikol kapab delivre bann servis anliny avek sa nivo devlopman ki nou pe targete.
  4. Amelyor bann proze formasyon pour devlop plis nou bann travayer de baz, teknisyen e profesyonnel, me pli enportan nou pou bezwen revwar lafason ki nou servi e zer nou bann talan ki egziste dan sa sekter e osi form nouvo talan.
  5. Sa ki konsern demann, nou pou bezwen ogmant zefor marketing pour kontinyen promot kanpanny manz manze lokal e osi travay avek nou bann food influencers tel ki bann kwizinyen e lotel pour donn plis lenportans nou lakwizin lokal e osi fason inovatif pour servi bann zengredyen lokal.
  6. Kontiny avek bann progranm edikasyonnel pour fer nou pep adopte bann fason manze e fason viv pour redwir bann maladi ki annan pour fer avek nitrisyon.

« Nou’n fini prezant sa rapor avek cabinet of ministers, e ozordi nou vin prezant avek Lasanble Nasyonal. Prosen letap se pour nou rafin nou plan devlopman pour sekter agrikol pour annan en plan ki pli kler, ki enklizif, anbisye, me realistik. Anmemmtan nou pe osi lans proze e inisyativ pour demar sa transformasyon,» Minis Jouvert ti konklir.

 

Konpile par Elsie Pointe

 

 

 

 

More news