Follow us on:

Facebook Twitter LinkedIn YouTube

Archive -National Assembly

Lasanble Nasyonal - Bann manm i kontinyen donn zot reaksyon lo diskour Prezidan Faure |24 October 2016

Nou kontinyen anmenn zot larepons bann manm Lasanble Nasyonal lo ladres ki Prezidan Danny Faure ti fer devan Lasanble Mardi pase.

 

Norbert Loizeau, manm elekte pour Bel Air

Onorab Loizeau ti dir ki Prezidan Faure in koz parey Onorab Ramkalawan lo bann keksoz ki lontan lopozisyon pe koz lo la, e ki Prezidan Faure in aksepte ki tou sala i en fe. 

In azoute ki i kontan ki Msye Faure in dir ki i pou lager kont drog.  Me, i ti komante ki ansyen Prezidan Michel ti osi dir ki i pou koup latet bann «escobar»  me i pa’n reisi. Ozordi eroin in ranplas kanabis, i ti dir, e drog pe ravaz kanton kot nou bann vye pa kapab apresye zot retret. 

Lo kote lakaz, Onorab Loizeau ti dir ki ladministrater distrik Bel Air pe viktimiz dimoun an sanzan plas zot non lo lalis lakaz.

I ti osi dir ki i konsider Prezidan Faure konman en prezidan tranzitwar e ki i bezwen fer eleksyon byento. An se ki konsern nouvo konsey minis, i’n promet ki i pa pou vote pour aprouv okenn minis ki’n enplike dan koripsyon.

Dan son lentervansyon, MNA Bel Air ti osi ankouraz bann zenn pour vin ners.

 

Wilbert Herminie, manm elekte pour Rivière Anglaise

Onorab Herminie ti demann sakenn de nou pour mark en rekonmansman dan nou lavi. Pwen for son lentervansyon ti lo sitiasyon later, kot i ti demann Minister Labita pour arpant bann morso later ki’n ganny idantifye pour konstriksyon lakaz. 

 

François Adelaide, manm elekte pour Baie Lazare 

Onorab Adelaide ti dir ki LDS ti’n deza koz lo sa trwa pwen ki Prezidan in met lanfaz lo la – bonn gouvernans, latransparans e rann kont – e fer Seselwa konnen ki zot egziste. I ti azoute ki sa trwa pwen i enportan pour anmenn Sesel annavan e ki dan Lasanble zot pe fer zefor pour travay ansanm pour ki lepep i benefisye.

I ti dir ki bann regilasyon ki Prezidan Faure in anonse fodre ganny byen etidye avan met an aplikasyon. Lo kote son distrik, i ti lev konsern ki bann zabitan napa akse avek lans Valmer e ki eleksyon Konsey Distrik fodre fer pli boner ki 2018.

«Fer eleksyon an 2018 i vedir dormi lo fayl,» i ti dir, avan azoute ki «nou lib ozordi, les sa ki anvi pile pile, les sa ki anvi ‘cool together cool together’ e les sa ki anvi anpandan anpandan».

 

Waven William, manm elekte pour Grand Anse Mahé

Onorab William ti fer remarke ki “aksyon pli for ki parol”. I ti dir ki fodre aret fer vizit apre vizit e miting apre miting, me plito annan plis aksyon. 

Pour son distrik, i ti koz lo nesesite en sistenm desarz pour Grand Anse Mahé ek La Misère, pour « anpes en lot katastrof » e PUC ek Lazans Lagrikiltir (SAA) pour anmenn en solisyon pour problem delo, sirtou pour bann fermye.  I ti osi koz lo problenm pri lavi.

 

Bernard Georges, manm elekte pour Les Mamelles

Onorab Georges ti soulinyen ki klima politik Sesel in sanze e ki an tout aparans, Msye Faure pa pou travay parey son predeseser e ki i’n plito anons en nouvo depar pour nou pei. I ti azoute ki sa seri mezir ki Msye Faure in anonse i rekonnet aksyon lopozisyon,  «akoz depi lontan nou pe koz lo la e ki LDS in adrese dan son manifesto».

«Tousala i tre byen me nou pa ankor ariv alafen nou parkour e nou zis dan konmansman semen. Lobzektif se met en prezidan LDS State House e nou pou kontinyen demande ki nouvo eleksyon i fer,» i ti dir. 

I ti ensiste ki LDS pa dakor avek «pas baton» me ki i pou kanmenm azir konman en lopozisyon serye pour fer sir ki gouvernman i kapab fer son travay. I ti azoute ki desizyon pour lavenir pei i devret fer selman apre konsiltasyon.

«Zot bezwen nou, nou bezwen zot,» i ti soulinyen.

Onorab Georges ti dir ki problenm drog i trakasan e enkyetan e pe afekte Les Mamelles e pei antye. 

«Larout pou long me nou bezwen atak li o pli vit posib e dan en fason konpreansif kot kominote antye i zwe son rol,» i ti dir, an azoutan ki prizon pa en solisyon e ki nou devret plito donn bann ki’n ganny afekte en lot fason pour sorti dan sa problenm. I’n dir ki i pou anmenn en mosyon dan Lasanble byento, ki pou propoz solisyon a sa problenm.

Onorab Georges i espere ki langazman Msye Faure lo lozman i pli konkret ki pour son bann predeseser. I’n endike ki redevlopman leba Les Mamelles in retarde depi 2006 e fodre ki Prezidan Faure i fer son bann minis delivre lo zot promes. 

«Dir nou kan, dir nou kote, dir nou konbyen,» i ti ensiste, an azoutan ki latransparans i neseser e ki fodre bann ki oule en lakaz i konnen egzakteman ki pou fer.

I ti dir ki menm serten lakaz in ganny fer e pa’n ganny donnen akoz gouvernman ti pe esper eleksyon alor ki dimoun i esper 20-an pour ganny lakle. Pour ganny vot, i ti azoute, Prezidan in kennsel 40% lo loan avan eleksyon.

Lo kote rekonsilyasyon nasyonal, Msye Georges ti dir ki i’n napa ase langazman dan lepase e ki nou bezwen servi lokazyon mosyon propoze par Onorab Ramkalawan pour konn laverite.

«Pei pe pti a pti retourn normal avek en lafors politik balanse. Nou dan menm bato e nou bezwen fer travay byen dan en fason onnet, ouver e balance,» i ti konklir.

 

Steven Pillay, manm elekte pour Au Cap

Onorab Pillay ti dir ki parol prononse par Prezidan Faure i zoli e ki Prezidan in dir sa ki lepep ti pe rode. Me i ti azoute ki serten dimoun pe dout sa senserite e demande si i pou tenir son promes e si napa en lot motif. I ti dir ki li de son kote i pou donn Prezidan the benefit of the doubt pour kapab travay ansanm pour benefis lepep. 

I ti demande pour amelyor servis dan sekter piblik e ki travayer servis piblik i sanz zot mantalite. Atraver koripsyon, i ti dir, later ek lakaz in vin  pli ser e dimoun i ganny refize en bout later akoz i rezerve pour en lot. I ti azoute ki i pa ganny lenformasyon lo son distrik letan i demande.

Onorab Pillay ti soulinyen ki 40% lapovrete i enkyetan e ki sa i lafot sa ki o pouvwar. I ti dir ki i pa vwar okenn progranm pour redwir lapovrete, par egzanp kot pri marsandiz i devret desann. Welfer i dir i devret al pour sa ki merite e larzan pa devret ganny distribye avan eleksyon. I ti osi dir ki travayer Seselwa i devret ranplas etranze. 

 

Paul Ernesta, manm elekte pour Takamaka

Onorab Ernesta ti komante ki direksyon ki Prezidan Faure in pran i prometan e donn lespwar e ki son diskour i anmenn larepons a bokou kestyon e solisyon a bokou problenm. I ti dir ki se Prezidan Faure ki pou inifye nou pep e bouz li pli devan dan en sosyete ini, fraternel, prosper e imen. Sa nouvo lapros, i ti azoute, in ganny byen kalkile pour byennet nou pep.

«Annou retir dout ki nou annan dan nou latet akoz son parol pou ganny transmet dan aksyon,» Onorab Ernesta ti dir. I ti fer rapel ki Sef Lopozisyon i pare pour travay ansanm e ti donk lans lapel a tou politisyen lopozisyon pour fer parey. 

I ti presize ki se Parti Lepeb ki pe egzize ki Sesel i vin pli lib e pli ouver avek en meyer sistenm lasante ek ledikasyon, plis lozman, partisipasyon dan aktivite ekonomik, «me pli enportan lape kot politik i pou byennet lepep e pa vin en fleo sosyal dan limenm». Sa, Onorab Ernesta ti dir, pou arive atraver metod Prezidan Faure kot in demann tou le de kote pour travay ansanm konman en sel lekip. Menm si i dir sa pa pou arive deswit, i kapab arive avek en sanzman mantalite ek volonte pour travay avek nouvo Prezidan.

Me i ti osi dir ki nou bezwen elev nou nivo performans e delivre plis pour nou pep.

« Annou travay, fer keksoz pli byen e benefisye pour nou apre pa kriye ki nou’n ganny viktimize ou abize,» i ti dir.

An se ki konsern lalit kont drog, i ti note ki plen dimoun ki pa travay pe aste propriyete “cash down” san pran okenn loan. I ti azoute ki bann mezir ki Prezidan Faure in anonse a ede elimin trafik drog.

 “Si zot larzan i prop, zot pa devret per mezir pour fer zot tranzaksyon atraver labank,” i ti dir. 

Lo kote deklarasyon bann byen, i ti propoze ki sa i al ziska lo nivo “junior management”.

MNA Takamaka ti fer lapel a tou zabitan son distrik pour vin devan e donn lide. I ti profite pour fer rapel ki Takamaka in ganny pri konman distrik pli prop e meyer distrik kiltirel akoz sa lespri travay ansanm.

 

Terence Mondon, manm proporsyonnel LDS

Onorab Mondon ti lo son kote fer resorti ki sa diskour ti enn byen kalkile pour ki Prezidan Faure i kapab fonksyonnen dan sa nouvo klima politik e pour gard lespwar son bann siporter.

«Sa ki pe arive Sesel i en revolisyon lepep,» i ti komante. 

I ti dir ki Prezidan Faure in realize ki LDS i meyer opsyon pour lavenir nou pei. 

«Parol fodre met an aksyon e fodre annan sanzman fondamantal dan mantalite bann ki pou anmenn sa sanzman. Fodre annan dirizan ki kapab fonksyonn lo en nivo bokou pli o ki nou’n deza vwar e dan en fason brav. Tro bokou dimoun pe aksepte tro bokou mediokrite e serten dimoun i pare pour toler sa ki mal,» i ti dir. 

I ti azoute ki bann problenm parey koripsyon i kre lapovrete e afekte lademokrasi e i ti demann lenvestigasyon lo bann larzan piblik ki’n disparet. 

«Sa bann larzan ti a fer en gran diferans dan lavi nou frer ki pe viv dan sitiasyon deplorab,» Onorab Mondon ti dir. 

I ti denons lezot form koripsyon parey frod ek labi pouvwar kot serten i pran later leta e sa ki annan plis larzan i kit deryer bann ki’n lo lalis depi lontan, e osi pran later Seselwa e vann avek etranze.

«Ou pa kapab pran tou e apre dir sa ki pe espere annou travay ansanm. Fer nou byen retourn nou byen,» i ti ensiste. 

I ti fer sa ki i ti apel bann propozisyon senp pour problenm lozman. Sa ti demann bann gran lotel pour konstrir lozman pour zot travayer, alez bann prosedir legal ki anpes reklanm later zeritye, fasilit akse avek loan e konstri plis semen ki donn akse a later ki pa ankor devlope.

Parmi lezot propozisyon, Onorab Mondon ti dir ki fodre fer aret viktimizasyon politik ek latitid «ek nou pa ek nou», tir lafreyer dan lespri dimoun, fer devlopman avek mwens larzan an eliminan labi ek gaspiyaz, fer plis larzan antre dan kof leta atraver en meyer sistenm koleksyon reveni.

I ti osi dir ki i pare pour donn legzanp e deklar son byen piblikman devan tou Seselwa. 

 

Chantal Ghislain, manm proporsyonnel Parti Lepep

Onorab Ghislain ti dir ki sa peryod ki nou ladan i «lokazyon pour elimin laenn ek vanzans e si bann politisyen pa kapab asize pour fer sa nou pei pou fini». 

I ti demande pour arete avek politik konfrontasyon ki diviz nou, an dizan ki Prezidan Faure i kapab diriz sa dyalog e anmenn sa sanzman. Sa dyalog i dir, in konmans avek Prezidan James Mancham an 1992 me in azoute ki «i enportan konnen lekel ki’n touy sa lespri».

I ti demann plis dedikasyon de lapar travayer servis piblik «e aret tir la met la, fer dimoun vin pyon e monte desann».

Onorab Ghislain ti dir ki drog in fer bann ki kapab travay zis demann larzan e koz lanmor an rezilta sereng sal. I ti azoute ki sa problenm i kouver par lipokrizi e ki i konnen lekel bann gro biznesmenn ki enplike e lekel ki siport zot. 

An fezan rapel ki se SPUP ki ti konmans fer lamars pour laliberte, i ti demann tou dimoun pour sezi posibilite pour travay for pour nou pei.

 

Gervais Henrie, manm elekte pour Mont Buxton

Onorab Henrie ti dir «tou nouvo, tou bo», an demandan si Msye Faure i sorti lo lalin? 

I ti azoute ki diskour Msye Faure, ki pa’n fer byen konman Minis Ledikasyon e konman Minis Finans akoz sikse reform ekonomik i baze lo sipor IMF, i byen kalkile avek en stratezi pour reanmenn siporter Parti Lepep ansanm e pour fer li ganny eleksyon prezidansyel dan 4-an. Eski nou devret donn en segon ki’n kale sa sans, i ti demande?

«Son diskour i diferan a sa ki i’n fer avan, donk eski nou devret fer li konfyans? » i ti ankor demande.

I ti azoute ki napa rezilta dan stratezi depi 1977 ki SPPF pe koze e Sesel ti devret bokou pli lwen si zot ti’n met zot parol an aksyon. 

«Koze, koze me oli aksyon? » i ti demann ankor, an azoutan ki enn de nide propoze par Msye Faure i sorti dan plan lopozisyon.

Onorab Henrie ti demann Lasanble pour fer son travay baze lo en nouvo lapros an propozan pour olye zis resevwar CV bann ki ganny propoze pour vin minis, pour fer li konman en intervyou pour en djob kot zot vin dir ki diferans zot pou anmennen e defann okenn lakizasyon kont zot. Sa, i dir, «a asire ki sa ki nou met la i vreman merite». Minis i sel politisyen ki pa ganny elekte, i ti azoute, e ki i donk neseser ganny ‘scrutiny’ Lasanble. Plitar sa pou aplik pour nominasyon anbasader e komisyonner Lapolis, i ti osi dir. 

«Si nou pe pran latransparans ek ‘accountability’ o serye, adopte mon propozisyon,» i ti demande.

I ti azoute ki Prezidan Faure pa’n al ase lwen pour donn sif lo lapovrete. I ti osi demande ki sak zenn i apresye loportinite pour ledikasyon ek lasante gratwit. 

«Bokou nou in konnen ki savedir dormi vant vid, me nou’n sorti par pran nou lavi dan nou prop lanmen,» i ti dir, an azoutan ki bann zenn ki Seselwa i envestir dan zot atraver taks pe plito detri zot lekor.

I ti dir ki Sesel i devret deklar lager kont drog parey in fer dan lalit kont piratri e dan progranm reform ekonomik. I ti azoute ki zefor i pour lemoman eparpiye e ki tou i devret plito anba parasol en sel lorgann e ki Leta i devret donn resours neseser pour lalit kont drog.

Lo kote lozman, Onorab Henrie ti dir ki gouvernman in fer son mye, me ki i pa ase. I ti dir ki teren konble Persévérance in mal ganny servi e ki gouvernman pou bezwen kraz bann lakaz ki’n konstri laba e fer lot. 

«Tro bokou dimoun pe esper lakaz e fer fas avek bokou difikilte,» i ti dir.

I ti demande ki nouvo Minister Lakaz i fer konsiltasyon avek bann partener, anmenn sekter prive e fer lakaz lo later zeritye e ki labank komersyal i fasilit loan.

I ti demann zabitan Mont Buxton pour donn li en koudmen dan son latas, la ki «mon MNA tou zabitan Mont Buxton».

 

Simon Gill, manm proporsyonnel Parti Lepep

Onorab Gill ti fer resorti ki deba pandan sa de dernyen zour in montre ki i annan konverzans dan Lasanble e ki lepep Seselwa pe retrouv li ladan.

«Avek sa lespri nou pou al lwen e fer en kantite keksoz pour fer avanse lakoz sa pep,» i ti dir.

I ti azoute ki partaz larises ti enn pli gran prensip predeseser Parti Lepep, parti SPUP an 1964, e ki sa sours lenspirasyon i ankor vivan ozordi.

I ti soulinyen ki Prezidan Faure i prezidan tou Seselwa, menm si nou kapab pa dakor avek lafason ki i’n ariv o pouvwar. Me nou kapab agree pour dezagree, i ti kontinyen, an tenan kont bann provizyon legal ki egziste. I ti dir ki Msye Faure i kapab anmenn Sesel bokou pli lwen, me ki i pa pou kapab fer li tousel. Donk, i ti dir, fodre donn sipor son lekip ki pou ganny prezante avek Lasanble byento. Dan sa konteks, i ti dir ki propozisyon Onorab Henrie i dan Manifesto Parti Lepep e ki i donk akey sa lide pour bann minis ki’n ganny propoze «prezant zot kes» devan Lasanble.

Lo kote ledikasyon, Onorab Gill ti dir ki dan sistenm kolonyal zis sa ki ti annan larzan ki ti ganny loportinite ledikasyon. Onorab Ramkalawan ti enteronp li lo la an donnan serten legzanp parey Spiker Pillay, ansyen Prezidan René ek Onorab Bernard Georges ki’n pas dan sistenm ledikasyon kolonyal avan briyaman reisir zot letid lo nivo liniversite. Onorab Gill ti kanmenm ensiste lo sikse ki demokratizasyon ledikasyon in anmennen. 

Lo kote lapovrete, i ti dir ki sa pa en lenvansyon Parti Lepep me ki plito sa parti in lite e pe touzour lite pour elimin lapovrete e ki tou dimoun i ganny en morso dan larises nasyonal.

I ti demande pour ziz Prezidan Faure par sa ki i’n fer, e ki sak travayer i fer son louvraz byen pour nou kapab atenn nou lobzektif.

 

 

 

 

 

» Back to Archive